مجله حرفه ای و فوق العاده "طراحی باغ"

این مجله فوق العاده حرفه ای را از دست ندهید


Garden design


مجله انگلیسی زبان "طراحی باغ"

برای دانلود به لینک زیر مراجعه فرمایید :

لینک دانلود مجله انگلیسی Garden design

اصول طراحی فضای سبز

منظور از طرح
طرح یا آرشیت شناخت محیط ، بررسی امکانات، برآوردهای دقیق پژوهش و تحقیق، تهیه نقشه و کروکی و بالاخره ارزیابی های لازم، از دیدگاه آشنایی با منطقه و تحولات طبیت است،که لازمه آن درک واقعی طراح از موقعیت مکانی و اقلیمی،داشتن اطلاعات کافی از شرایط جوی وتغییرات آب و هوایی و روابط اکولوژیکی، ایجاد تعادل در محیط زیست می باشد.  بدین منظور ، طراح باید موقعیت مکانی و منطقه ای ،مختصات جغرافیایی محل مورد طرح را در نظر بگیرد.

اهداف طرح

عمده ترین نکات مورد نظر در امر فضای سبز عبارت اند از:

- ایجاد هماهنگی و تعادل و توازن در محیط زیست، برای حفظ روابط اکولوژیکی

- کاهش آلودگی در محیط زیست و حفظ آن

- افزایش جاذبه های زیبایی در محیط زندگی

- اولویت دادن به فضای سبز
- انتخاب مناسب ترین ، مفید ترین و مقاوم ترین گونه های گیاهی که علاوه برزیبایی و سرسبزی مقاوم به آفات گیاهی باشند.

کاربردهای چمن درفضای سبز

چمن گیاهی است تکه لپه ای ازخانواده Poaceae) Gramineae) که از جنسهای مختلف آن به عنوان گیاه پوششی استفاده می شود.چمن درواقع فرش سبزی است که ممکن است کوچک یاوسیع، متقارن یا نامتقارن، هموار یا شیب دار، منظم یا نامنظم باشد. اما آنچه که اهمیت دارد سبز و یکدست بودن آنست.
اغلب چمن ها جزء گیاهان دائمی و بعضی از آنها یکساله اند. روش کشف چمن از طریق بذر یا روشهای غیرجنسی می باشد. عادت رشد چمنها متفاوت است؛ ممکن است ازطریق ریزوم، استولون یا کپه أی باشد. چمن ها از نظر آب و هوایی به دو دسته فصل گرم و فصل سرد تقسیم می شوند.
کیفیت چمنها از دو نظر مورد بررسی قرار می گیرند:

1- Visual Quality : کیفیتهای ظاهری ازقبیل تراکم، بافت، یکنواختی و .... می باشد.

2- Functional Quality : کیفیتهای کاربردی از قبیل: استحکام برگ؛ حالت ارتجاعی، پاخوری و … می باشد.

ایده طراحی فضای سبز

انتخاب گیاه بر اساس خصوصیات طبیعی

خصوصیات طبیعی گیاهان که معمولا انتخاب آنها را برای کاشت در محلی تاثیر خود قرار می دهد عبارتند از :

1- نور     2- رطوبت      3- خاک       4- رنگ

الف) نور: بطور کلی گیاهان از نظر نیاز نوری به چند دسته تقسیم می­گردند. آفتاب دوست، سایه پسند و آفتاب سایه. هر کدام از گیاهان در هر دسته ای که قرار گیرند، به خوبی رشد و نمود می­کنند. بنابراین در انتخاب گیاهان، بایستی به موفقیت محل، میزان نور، مدت تابش و شدت تابش توجه کرد. برای روشن شدن اثر نور در یک سایت شناخت چرخه نوری اهمیت بسیار زیادی دارد.

چرخه روشنایی برای گیاهان:

A        مکان آفتابی و گرم               

B         مکان نیمه سایه

C         مکان کاملا سایه

درمکان­های آفتابی وگرم بیشترگیاهان یک­ساله و دو ساله از قبیل تاج خروس، تاج خروس برگی، بگونیای همیشه گلدار، داوودی­ها، تاتوره، شب بوی پاکوتاه، گل کاغذی یکساله، خورشیدی همیشه بهار، انواع شاهپسند و ... را می­توان پرورش داد.

درمکان­های آفتاب سایه گیاهانی از قبیل گل حنا، فلوکس، زنبق دشتی، پروانش، پیچ تلگرافی، و ... رشد و نمو می­نمایند .

درمکان­های کاملا سایه از قبیل راهروها، داخل ساختمان­ها و با بالکن­های روبه شمال گیاهان آپارتمانی رشد و نمو می­نمایند. در محل­های باز که شدت نور بسیار پایین است گیاهانی چون وینگا کشت می­شود.

ب) رطوبت: میزان رطوبت نسبی و مخصوصاً شرایط اقلیمی در چگونگی رشد وانتخاب گیاهان بسیار مؤثرند. بعنوان مثال در مناطق غیر شهری مانند روستاها ودر کناب رودخانه ها، دریاچه ها و...گیاهان رطوبت­پسند مثل شمعدانی کاشته می­شوند. مناطق شهری که تراکم ساخت و ساز و وجود بتن وآسفات وسطوح عایق رطوبت درخشکی هوا و میزان تابش خورشید و بالطبع درجه حرارت محیط مؤثراست، می توان از گیاهان خشکی پسند و مقاوم استفاده نمود.

ج) خاک: عبارتست از مخلوطی ازمواد کانی (معدنی ) وآلی که حاوی موجودات زنده بسیاری بوده و منبع اصلی تأمین کننده مواد غذایی و آب جهت گیاهان است.

موجودات زنده خاک شامل باکتری­ها، قارچ­ها، تک سلولی­ها، جلبک­ها،نماتدها ،کرم­ها و حشرات هستند. موجوداتی نظیرکرم بدلیل افزودن مواد غذائی به خاک از ارزش خاصی برخوردار است.

بافت خاک: یکی ازویژگی­های فیزیکی خاک است. اندازه نسبت درصد مواد تشکیل دهنده خاک بوده و بطور محلی خاک­ها از نظر بافتی شامل خاک­های شنی (سبک)، لومی (متوسط) و رسی (سنگین) طبقه­بندی می­شود. خاک­های سبک دارای ظرفیت نگهداری آب کمی بوده و خاک­های سنگین ظرفیتشان بسیار بالاتر است. بافت خاک معمولا غیر قابل تغییر است .

ساختمان خاک: طرز قرار گرفتن ذرات خاک درکنار یکدیگر است و انواع مختلفی شامل گردی،لایه­ای، مکعبی، استوانه­ای، منشوری و ... را دربرمی­گیرد. معمولاً ساختمان خاک در اثر عملیات مکانیکی و ... تغییر می­کند.

فضای بین ذرات: به میزان خلل و فرج بین ذرات خاک گفته می­شود و بطورکلی بستگی به بافت خاک دارد. میزان خلل وفرج درمیزان ظرفیت نگهداری آب بسیار مؤثر بوده و همچنین در تهویه خاک و اکسیژن رسانی به بافت­های گیاهی (ریشه ها ) بی­تأثیر نیست.

د) رنگ: گیاهان و گل­ها زمانی جلوه بیشتری دارند که با رنگ زمینه نوعی تناسب و هماهنگی داشته باشند. این نکته در انتخاب گیاه موثر است. بعنوان مثال برای زمینه­های سفید هیچ­گاه نباید گونه گیاهی که رنگ گل آن روشن است انتخاب کرد.

بنابراین با توجه به خصوصیات فردی سلیقه و شرایط محیطی، بین رنگ­های انتخابی و ترکیبی بایستی نوعی نظم و هماهنگی پدید آید. این هماهنگی زمانه پدیدار می­گردد که هر رنگ در کنار رنگ مکمل خود قرار بگیرد.

بعنوان مثال رنگ زرد یا بنفش آجری یا آبی و قرمز یا سبز هماهنگی جالبی بوجود می­آورند، نمونه عینی آن رنگ گلهای قرمز در کنار و رنگ سبز برگهای یک گیاه است (قرمز در متن سبز ).

پرچین سبز

امروزه گیاهان پرچین و هرس پذیر بدلیل کاربردهای بی شماری که در منظرسازی فضای سبز شهری ایفاء می کنند، مورد توجه طراحان زیباسازی فضای سبز می باشند. اگرچه بهره گیری از درختچه های پرچین در اغلب نواحی کشور منحصر به تعداد انگشت شماری از عناصر گیاهی معروف همچون ترون، مورد و شمشاد می باشد، با این حال به واسطه نقشی که این قبیل گیاهان در منظرسازی فضای سبز بر عهده دارند، ضرورت ایجاب می کند در مرحله نخست، پیرامون شناسائی گونه های درختچه ای قابل هرس و فرم پذیر که قابلیت کاربری در فضای سبز را دارند، مطالعات بیشتری صورت پذیرد .

افزون بر این، گام بعدی در خصوص چگونگی تکثیر و زادآوری، کشت و پرورش آنها در شرایط گلخانه و خزانه، نحوه استقرار آن در بستر اصلی، مراقبت های ویژه، مبارزه با آفات و امراض و سایر نیازه ای اکولوژیک آن می باشد. پژوهش ها در این مقوله نشان داده، با توجه به تنوع بسیار قابل توجه گیاهان پرچین، از طرفی انعطاف پذیری بسیار بالای این قبیل گیاهان در مقابل هرس فرم، نقش ارزنده ای را در بهبود زیباسازی محیط های شهری ایفاء می کند و بدون بهره گیری از چنین عناصر گیاهی در طراحی فضای سبز، قطعا با فقدان فاحشی مواجه خواهیم بود.

بررسی ها نشان داده، عواملی نظیر ویژگی های بوم شناختی، خصوصیات اقلیمی، تنش های محیطی و ذوق و سلیقه طراحان فضای سبز در انتخاب نوع گیاهان پرچین جهت منظرسازی، تأثیر مستقیم می گذارد. بدون شک غرس نهال های یکنواخت و هم سن از یک گونه گیاهی پرچین در حاشیه خیابان ها و یا روفوژ میانی بلوارها و اعمال هرس فرم بر اساس برنامه هایزمانی بنده شده، علاوه بر توزیع همگن پوشش گیاهی در محیط های درون شهری و ایجاد نوعی نظم چشم نواز، نقش بسیار تعیین کننده ای در زیبا سازی معماری شهری ایفاء می کند.

سنگ، آب و گیاه در طراحی فضای سبز

موادی که در طراحی زمین می توان از آنها استفاده کرد، عبارتند از :  1) سنگ و خاک، 2) آب و 3) گیاهان. که هر یک از این مواد، امکانات منحصر به فردی از نظر توسعه فضایی ارائه می کنند.

لطفا به ادامه مطلب مراجعه فرمایید

فرایند طراحی فضای سبز

طراحی فضای سبز، به کارگیری عناصری از هنر و علم بودده که بتوان فضای بیرونی را به صورت زنده، زیبا و وظیفه مند به فضای درونی محیط زندگی انسان مرتبط نمود. هدف اساسی از منظر سازی، برقراری ارتباط منطقی بین محیط زندگی انسان و طبیعت می باشد. بنابراین داشتن اطلاعات تخصصی در زمینه اکولوژی، باغبانی، گیاه شناسی، سازه و معماری از ضرورت های اولیه یک تیم طراحی فضای سبز می باشد.

عناصر هنر که در طراحی منظر نقش اساسی دارند شامل رنگ، خط، شکل، بافت و مقیاس می باشند. طراحی صرف تقسیم بندی فضا برای کاشت یا جانمایی عناصر منظر نیست؛ بلکه برنامه ریزی در زمان و مکان برای عناصر تشکیل دهنده منظر و نحوه ارتباط متقابل آنها مبتنی بر توانمندی های موجود، محدودیت ها و بر اساس نیازهای تعریف شده می باشد.

سازماندهی داده ها و اطلاعات موجود در ارتباط با توانمندی ها، عوامل محدودکننده، نیازها و انتظارات به عنوان قدم اول در طراحی باید به صورت جدی مورد توجه باشد. با تدوین نقشه های پایه، برای تدوین لایه های اطلاعاتی در چارچوب استانداردهای تعریف شده اقدام می شود.

در مجموع، طراحی فضای سبز به دو بخش اصلی تقسیم می شود:
بخش اول: طراحی محوطه یا همان معماری محوطه می باشد.
بخش دوم: طراحی گیاهی یا همان چیدمان گیاهی می باشد.

در بخش اول، شناخت از مصالح و آشنایی با طرح های معماری لازم و ضروری است. در قدم اول، طراح باید آشنایی کامل از زمین یا همان سایت داشته باشد. بعنوان مثال کمیت و کیفیت آب،نوع خاک، دمای منطقه، زهکش، رطوبت، مسیر و شدت باد، گیاهان محلی، امکانات، آفات و بیماری های منطقه، علف های هرز منطقه وغیره. در اینجا کار طراحی معماری (معماری محوطه) پس از شنیدن و آگاهی از خواسته ها، نیازها و بودجه اختصاص یافته به آن و پس از برداشت یک پلان دقیق از سایت آغاز می شود.

ارائه یک طرح زیبا، با مفهوم و قابل اجرا و بر اساس اصول طراحی فضای سبز جزئی از هنر، علم و استعداد طراح  است.

پس از کار طراحی محوطه یا همان معماری محوطه و طراحی اجزا مانند راهها، آلاچیق، پرگولا، پاگودا، نرده، پل، آبنما، برکه، فلاور باکس، استخر و... نوبت به طراحی گیاهی یا چیدمان گیاهی می رسد، که در اینجا آشنایی کامل از گیاهان، شناسایی رنگ بندی گیاهان، رشد نهایی گیاهان، همیشه سبز بودن یا خزان پذیری، مثمر یا غیر مثمر، پهن برگ یا باریک برگ و یا بر اساس کاربرد آن بعنوان بادشکن، پرچینی، پوششی، معطر نمودن محیط و ... بسیاری از اطلاعات دیگر بسیار ضروری است.

"گیاه" کاربردی ترین عنصر طراحی فضای سبز

"گیاه" به منظورهای مختلف اعم از ایجاد مانع، خلق فضای جدید، تعدیل کننده درجه حرارت، زیبایی، شکل گیاه، رنگ، بافت، تأکید کنندگی، اندازه و دهها مشخصه دیگر مورد استفاده طراح در طرح باغ یا پارک قرار می گیرد.

نیاز طراح به گیاه در اهداف مختلف، متفاوت است. بر حسب این که طرح چه مشخصه ای از گیاه را احتیاج داشته باشد، طراح همان صفت را مورد توجه قرار خواهد داد و بعضی مواقع الزاماً چندین صفت از گیاه را خواهان است که در این صورت یک صفت در درجه اول اهمیت قرار می گیرد و مشخصات دیگر، در درجات بعدی، خادم و مکمل یکدیگر هستند که طراح آنها را در ترکیب وارد می نماید.

مهندسی فضای سبز

مهندسی فضای سبز میان رشته‌ای است که برگرفته از مهندسی معماری، مهندسی باغبانی و مهندسی عمران می‌باشد. این رشته به معماری منظر بسیار نزدیک بوده و از آن با عنوان مهندسی طراحی منظر نیز یاد می‌شود.

این رشته که برای اولین بار در ایران توسط دانشگاه تبریز در سال ۱۳۷۳ اقدام به پذیرش دانشجو کرد، از دو بخش منظر سخت و منظر سبز تشکیل شده است. منظر سخت شامل طراحی سازه، تأسیسات و مبلمان است و همانطور که مشخص است منظر سبز بخش پوشش گیاهی می باشد. مجموعه منظر سخت و منظر سبز، مهندسی فضای سبز را تشکیل می دهد. تکنیک های مربوط به مهندسی فضای سبز بخش عمده ای از حرفه معماری منظر را تشکیل می دهد.

امر طراحی و اجرای فضای سبز و همچنین نگهداری و مدیریت آن تاکنون به دست افراد غیر متخصص بوده است. افراد نیمه متخصص نیز با دیدگاه تک بعدی معماری یا باغبانی قادر به حل مشکل فضای سبز و ارتقای آن از نظر کیفی نمی باشند. اهمیت و برتری فارغ التحصیلان مهندسی فضای سبز در این نکته است که توانایی تلفیق علم، فن و هنر را دارند. به عبارت روشن تر، قسمت عمده ای از علوم و فنون کشاورزی نظیر باغبانی، خاکشناسی، آبیاری، علوم پایه نظیر اکولوژی و گیاه شناسی را با هنر طراحی در هم می آمیزند و همین دخالت دادن علوم مختلف در احداث فضای سبز، دانش آموختگان این رشته را منحصر به فرد می کند.